Dit artikel is verschenen in de nrc.next van woensdag 23 september op pagina 14 & 15

Opgewonden als twee provinciale bakvisjes van veertigplus reden vriendin M. en ik gistermiddag richting onze hoofdstad, voor het concert der concerten. Na zes jaar smachten zouden we hen weer zien, de fijne heren van U2. Met gepaste trots over onze onverschrokkenheid reden we de parkeergarage van de Amsterdam Arena binnen. Tevreden constateerde ik dat ik het toch maar mooi goed geregeld had met het vooraf gekochte digitale parkeerkaartje . Het leverde me zelfs een kusje op van vriendin M. Ik bedoel maar.

We verlieten de parkeergarage, de auto strak neergezet achterlatend. Vriendin M. wist nog wel een lekker eettentje om een bodempje te leggen voor de muzikale avond. Van provinciaaltjes veranderden we tijdelijk in locals en we liepen nonchalant een Surinaams Chinees eettentje binnen, alwaar wij de enige blanken waren.Twee veggie loempia’s, een won ton soep en twee roti later wandelden we weer naar buiten, richting Ziggo Dome.
Na enig wachten in een rij vol met generatiegenoten in versleten U2 t-shirts uit 1988, konden we de Ziggo Dome betreden. Oranje muurverf, veel bierbarren alsmede smoothiebekers lachten ons tegemoet. Giechelend van de zenuwen namen we plaats op paarse stoeltjes met een comfortabele zitting. Links van ons zat een U2-fan die deze tournee al in Barcelona en New York gezien had. En oh ja, hij ging morgen en zaterdag ook nog een keer. Hij moest zijn tong afbijten om ons niet te verklappen wat voor geweldigs we te horen en te zien zouden krijgen.

En het was inderdaad geweldig. Wat een prachtige nummers. Voor de liefhebbers: zelfs Octobre en Two Hearts Beat As One kwamen voorbij. Adembenemend sfeervol. Het visuele spektakel was ook overweldigend. En toch op een bepaalde manier heel basic. De gitaar van Edge en de (ietwat schorre) stem van Bono brachten zowel mij als vriendin M. terug naar vroegere jaren, waarin we al kwartjeszoekend over de dansvloer van zaal Pellen in Drempt schoven. Bijna beduusd verlieten we de tribune na slotnummer One, waarbij Bono zelf niet meer hoefde te zingen, zo hard deed iedereen mee. Zelden meer kippenvel gehad. Ik voel het weer, nu ik er aan terugdenk.

Eenmaal in de auto, zet vriendin M. de radio aan. We worden getrakteerd op meer U2 dankzij 3FM die de sfeer nog even vast probeert te houden. Totdat de presentator een bericht van een heel andere orde meldt. Joost Zwagerman heeft zelfmoord gepleegd. Vriendin M. neemt een piepende ademteug en mij ontsnapt een vloek. Opnieuw beduusd staren we naar het asfalt dat onder ons doorschiet. Terwijl wij sprongen op Pride, stapte Zwagerman eruit. Terwijl wij een ongekende saamhorigheid voelden met de band en alle mensen in de zaal, was Zwagerman zo eenzaam dat hij het leven verliet.

Wat een avond.

Met twee gekleurde stickertjes op zijn voeten komt mijn vader door de achterdeur naar buiten en gaat weer op de tuinstoel zitten. Mijn dochter is nog binnen en verantwoordelijk voor de versieringen op opa. Even later is opa weer serieus in gesprek met mijn man. Al valt het niet mee dat gesprek serieus te nemen als mijn blik op de beplakte, in slippers gestoken melkwitte voeten valt. Vera komt ook weer naar buiten en presenteert haar eigen schattige voetjes, helemaal vol met wel twintig hartjesstickers. Ze grijnst er trots bij en neemt plaats op haar eigen stoeltje in steigerhoutlook, door opa in elkaar getimmerd. Het chocolade verrassingsei eist haar aandacht op en blij schudt ze haar paardenstaartje heen en weer terwijl ze stukjes chocola in haar mond stopt. Mijn vader kijkt naar haar, naar mij en weer naar haar. Zijn blik lees ik als een combinatie van liefde en vertedering.

Hier moest ik aan denken toen ik net het liedje van Claudia de Breij luisterde, ‘hand op het hout’. Het gaat over wat je je kind allemaal voor goeds toewenst en hoeveel zorg(en) je voelt, al vanaf het moment dat het in je buik zit.

Dat je gezond blijft,
dat je uitkijkt in het verkeer
Altijd goed uitkijkt,
en eigenlijk nog veel meer

dat de anderen allemaal heel voorzichtig zijn met jou
en dat er later iemand van je houden zal,
zoals ik van je hou

En dan denk ik opeens niet alleen aan de stickertjes die Vera vanochtend op de voeten van haar opa plakte, maar ook aan hoe die opa ooit zelf zo’n kleine peuter om zich heen had. En hoe hij die peuter, eenmaal dertig jaar oud geworden, moest wegbrengen. En hoe mijn moeder ook een dikke buik had en al van haar zoon hield toen hij nog de grootte van een cashewnoot had. Het liedje van Claudia is niet eens heel erg sentimenteel maar toch zit ik opeens te snotteren. Omdat ik me een fractie in kan leven in hoe het moet zijn om een kind kwijt te raken.

Als ik naar Vera kijk, als ik haar nekje kriebel en zij ‘nouhou mama hou op’ roept, als ze geconcentreerd voor de duizendste keer Frozen kijkt, als ze trots in haar onderbroekje rond paradeert (want net zindelijk)…ik kan uren naar haar kijken en eindeloos aan haar zitten. Ze is er en dat moet zo zijn. Een collega zonder kinderen vroeg laatst: “Wat voel je dan, als je naar je kind kijkt?” Voor mij is er maar één – niet bijster uniek maar wel erg waar – antwoord: liefde. Zelfs als ik haar achter het behang wil plakken. En vooral als zij hartjes op opa plakt en opa dat allemaal goed vindt.

Zaterdag zat ik in de tuin bij een vriendin om haar verjaardag te vieren. Samen met haar vriend, moeder, vrienden, vriendinnen en schoonouders genoten mijn man en ik van de mooie zomeravond. We wisselden vakantieplannen uit, bespraken de hittegolf en namen nog een verkoelend drankje. Aangevuld met de onontbeerlijke chips en dipsaus. Plots vroeg één van de vriendinnen aan mij hoe het toch stond met mijn artikel voor Jan Magazine. Ik deed kort verslag en al snel volgde de vraag van de andere aanwezigen: ‘Maar waar gaat dat artikel dan over?’ ‘Neem nog een slok en dan zal ik het vertellen’, leidde ik mijn toelichting in. Na deze serieuze noot was het bruggetje naar een goed gesprek over de kruisjes van onze huisjes snel geslagen. Vier dames en één heer konden een scheiding noteren (niet getrouwd telt ook mee), één dame zelfs twee keer, de meesten met kinderen. Eén van die vier dames zag haar man er met de buurvrouw vandoor gaan en de aandacht voor hun eigen kind drastisch afnemen. De gescheiden heer is daarnaast ook nog een nichtje kwijt geraakt, het kan niet op. De details van de scheiding laat ik voor het gemak onbesproken. Mijn vriendin kan ook meepraten over een serieuze relatiebreuk en oh ja, zij verloor haar vader op haar 11e. Een andere vriend van haar, ook aanwezig in de tuin, ontdekte enkele maanden geleden dat zijn vader niet zijn echte vader is. Zijn ouders hebben de waarheid mee het graf in genomen en de zoektocht naar zijn verwekker, een Turk, is begonnen. Met kippenvel hoorde ik zijn verhaal aan. Mijn eigen echtgenoot, die ter plekke geen duit in het zakje deed, had dat zeker kunnen doen met een chronisch zieke moeder. Om over zijn overleden zwager nog maar te zwijgen. En dat vloog allemaal over tafel in een achtertuin te Oosterbeek, waar overigens ook veel gelachen is die avond.

Niemand blijft gespaard. Dat is geen dramatische conclusie, dat is een feit. Het ene verhaal is misschien heftiger, grootser, pijnlijker dan het andere. De één is sneller aan de beurt dan een ander. Maar ieder krijgt zijn kruisje, in welke vorm dan ook. Heel vaak word je er sterker van, wijzer. Toch denk ik dat iedereen bepaalde levenslessen met plezier weer inlevert, in ruil voor de herrijzenis uit de dood van een geliefde, een geslaagd huwelijk of een goede gezondheid. En dan begin ik nog niet eens over al die mensen op de wereld die leven in honger, armoede en geweld. Helaas kennen we geen ruilhandel in levenslessen en nare life events. Hoewel, die markt zou het geen dag overleven, gecrasht in no time wegens overweldigende belangstelling.

Huis Oostpool aan de Nieuwstraat in Arnhem. Te midden van een kluwen hippe studenten wacht ik voor de schuifdeuren van het theater op mijn goede vriendin F. Of ik wil of niet, draai ik de ingang steeds opnieuw mijn rug toe. Mijn blik trekt naar rechtsboven. Ik draai me weer om en zet een paar langzame passen de andere kant op. Om vervolgens toch weer terug te keren naar het grote balkon, nog steeds met een smoezelig wit hekwerk ervoor. Voor de twee ramen ontdek ik nette lichtgrijze gordijnen en per raam twee zilverkleurige kandelaars op de vensterbank, met knalroze kaarsen erop. Voor zover nodig, bewijst de kleur van de kaarsen definitief dat er toch minimaal één vrouw woont, en mijn broertje niet meer. De nieuwe bewoonster had anders dat hek ook wel even mogen poetsen. Ik voel gedraai in mijn buik en mijn ademhaling kruipt per minuut steeds hoger van buik naar borst richting keel. Verbaasd constateer ik deze onprettige fysieke sensaties. Niet eerder sinds Koens dood heb ik zo lang voor zijn voormalig appartement gestaan. De plek waar hij woonde en overleed.

Opgelucht constateer ik de komst van F. Kom, naar binnen! Er wacht ons een voorstelling van de eerste lichting studenten die afstuderen aan de nog prille schrijfopleiding van ArtEZ. Vrijwel direct na binnenkomst word ik afgeleid door enkele collega’s die een praatje komen maken. Mijn ademhaling keert terug naar een comfortabele plek.

De voorstelling die we te zien krijgen is van een indrukwekkende getalenteerdheid. Vijf jonge vrouwen die de moed hadden vier jaar geleden aan deze nieuwe opleiding te beginnen, waarbij de meesten van hen op dat moment niet de zegen van hun ouders kregen. Een schrijfopleiding? Kun je daar je brood mee verdienen?

Welhaast kwijlend van zoveel schoon, uniek en origineel taalgebruik, luister ik naar de voordrachten van deze afstuderende schrijvers. Zij tonen een humor, welbespraaktheid, creativiteit en inlevingsvermogen waar ik me met gevoelens van jaloezie aan laaf. Tijdens de pauze raken F. en ik bijna in een acute depressie: wat doen wij in godsnaam op kantoor, met onze oogklepjes voor, gericht op een scherm en toetsenbord?? Waarom leven wij geen groots en succesvol schrijversleven? We bedenken dat wij vermoedelijk rond ons 20e jaar laffe teckels waren zonder flauwe notie van wat er zoal te koop was in de wereld, laat staan dat we het lef hadden om iets als een schrijfopleiding te gaan volgen. Met een glas bier in de hand keren we terug naar de zaal voor het tweede deel van de voorstelling. Na nog een uur weldadige literatuurconsumptie krijgt het hoofd van de opleiding het laatste woord. Hij zegt onder andere dat deze schrijfsters vanavond ons bewustzijn verruimd hebben. Ja, dat vinden F. en ik nou ook. Dus oogklepjes af en op naar ’t Moortgat, om de avond te evalueren en ons bewustzijn nog wat verder te verruimen. Het wordt al licht als we ieders ons weegs gaan, toegezongen door kwetterende vogels. Ietwat zwabberend op mijn mamafiets zwoeg ik de bult op naar huis en neem me moedig voor: in een volgend leven ben ik geen P&O-adviseur bij ArtEZ maar volg ik er de schrijfopleiding.