Vorig weekend. Het is een grijze zaterdagmiddag en daar zit ik. Aan het bureau op onze ruime zolder, mijn blik gericht op de open geklapte laptop. Gehuld in een weinig flatteuze maar comfortabele joggingbroek. Kopje thee erbij, en een gevulde thermoskan ernaast om in ieder geval één smoes minder te hebben om te stoppen met wat ik van plan ben te gaan doen. Ik weet dat ik het wil, dat ik het kan en dat het moment daar is om door te pakken. Man de hort op, kind uitbesteed. Kortom, niets houdt me tegen om mijn manuscript weer eens diep, langdurig en ongestoord in de ogen te kijken.

Voor ik het weet ben ik tweeënhalf uur verder en is de thee koud geworden. Ik ontwaak uit een soort meditatieve toestand en constateer dat het al bijna donker is. Ik was verdwenen in het verhaal, in de woorden en de jaren die voorbij gingen. Het verhaal van Koen en mij, over wie hij was, wie wij waren als broer & zus en waarom ik denk dat hij eruit stapte. Ik heb geschreven, geschoven, geschrapt en tranen weggeslikt. En geaarzeld. Moet ik wel zó met de billen bloot? Ja. Als ik mijn eigen rafelrandjes achterwege laat is het verhaal niet compleet. Mijn broer en ik, wij leken op elkaar.

Ik pauzeer even van mijn manuscript en klik naar de site van Editio, naar mijn wedstrijdverhaal. Tot mijn verrassing en dankbaarheid ben ik de duizend stemmen gepasseerd! De afgelopen weken kreeg ik niet alleen veel stemmen maar ook veel reacties. Via Facebook, Twitter, LinkedIn en Instagram. Allemaal even hartelijk, warm, lief of ontroerend. Stuk voor stuk aanmoedigingen om door te gaan, om dat boek te schrijven.

Toen mijn artikelen vorig jaar in de NRC Next en JAN Magazine verschenen, had ik een veel groter bereik dan nu met mijn wedstrijdverhaal. Toch voelt meedoen aan deze wedstrijd kwetsbaarder. Misschien lijkt het op het verschil tussen spelen in een uitverkochte Kuip of spelen in de bovenzaal van Luxor Live. In dat kleine bovenzaaltje is er voor de muzikant geen ontsnappen aan. Hij voelt direct hoe zijn muziek landt. Alle social media tezamen vormen voor mij een soort bovenzaal waar ik deelgenoot wordt gemaakt van alle emoties die mijn verhaal oproept. Een bijzondere ervaring.

Ik besluit dat het genoeg is geweest voor die zaterdag en klap de laptop dicht. Maar het schrijfvuur is weer flink opgepookt dus binnenkort zit ik opnieuw in joggingbroek op zolder te werken aan het manuscript. Mijn broertje is dan wel dood maar mijn verhaal over hem is alive and kicking.

Stemmen kan nog tot 14 januari:http://mijn.editio.nl/schrijfwedstrijd/er-is-iets-heel-ergs-gebeurd/

Koen & ik – 1 en 6 jaar oud, winter 1979 –

Mijn vieze-woorden-vocabulaire is best goed ontwikkeld. Of eigenlijk is het meer dat ik een vies woord of een recht-voor-de-raap-uitdrukking niet schuw. Laten we wel wezen, soms is iets gewoon k#t of kl#te. Dat mag gezegd worden vind ik.  Al vraagt mijn vader zich tot op de dag van vandaag retorisch af, zodra er weer iets krachtigs uit mijn mond ontsnapt: ‘Dat is toch geen taal voor een dame?’ Of: ‘Zo heb ik je toch niet opgevoed?’ Nee, heb ik helemaal zelf geleerd.

Nu is er onlangs totaal onverwacht een vies woord uit mijn vocabulaire geschrapt. Het blijkt namelijk een goed, braaf woord te zijn. Ik ben nog niet helemaal overtuigd maar experimenteer er wel mee. We hebben het over: profileren.  Nee, dat scheldt inderdaad niet heel lekker weg, maar ik vond het toch een vies woord. Nu niet meer. Ik zal het toelichten.

Van Dale zegt over profileren: een eigen karakter vertonen. Elders vond ik deze uitleg: profileren betekent de aandacht op jezelf vestigen. En een collega duidde het als: je laat zien waar je goed in bent. Noem het een vrouwending, of in ieder geval een Tamarading maar profileren associeer(de?) ik toch vooral met een flinke emmer arrogantie. In de sfeer van: kijk mij eens goed zijn. Lekker veel over jezelf praten en vertellen wat je allemaal gepresteerd hebt. Oh, en vooral geen belangstelling tonen voor een ander, want ja, wat kan die ander in godesnaam te melden hebben?

Maar nu ontdek ik langzamerhand dat het werkt. De aandacht op mezelf vestigen, op mijn schrijfkwaliteiten in dit geval. Als ik het zo opschrijf, moet ik al de neiging onderdrukken direct op de backspaceknop te rammen. Maar ik doe het niet. Ik vraag gewoon nog een keer aandacht voor wat ik schrijf, en mijn wedstrijdverhaal in het bijzonder. Met dit verhaal, zijnde een inzending voor de debutantenschrijfwedstrijd van Editio, hoop ik de publieksprijs in de wacht te slepen door zoveel mogelijk mensen uit te nodigen op mij te stemmen. Ik heb een missie met mijn verhaal.

Het taboe op zelfdoding is er nog steeds. En het is voor iedereen die zelfdoding van nabij meemaakt zoeken naar hoe je met zo’n verlies dealt. Dat geldt ook voor de omgeving van nabestaanden. Wat gebeurt er met je als je rouwt, wat kun je verwachten, doe je het wel goed? En wat kun je als omgeving het beste doen? Vragen stellen, of juist niet, pannetjes soep aandragen of samen een fles wijn wegtikken? Zelfs ik als ervaringsdeskundige heb De Antwoorden niet, omdat het voor iedereen anders is. Maar ik hoop dat alles wat ik schrijf over de zelfdoding van mijn broer en wat dat deed en doet met mij als zus, iemand helpt. Ook het taboe en de vooroordelen moeten kleiner. Als ik daar aan bij kan dragen, ben ik tevreden.

Laat ik het maar eens ‘hardop’ zeggen: ik profileer mij als schrijver van non-fictie, met als voornaamste thema de zelfdoding van mijn broer en mijn eigen rouwproces. Mijn belangrijkste drijfveer is mensen die ook zoiets meemaken, tot steun te zijn omdat ze herkenning en daarmee troost vinden in mijn woorden.

Voor wie wil: stem op mijn verhaal. Klik op de link en vervolgens op het hartje rechts naast mijn tekst. Delen via je Facebookaccount is helemaal lief.

Er is iets heel ergs gebeurd

Ja, ik heb het gedaan: mijn inzending voor de debutantenschrijfwedstrijd van de online schrijversacademie Editio is geplaatst!

En nu? Nu mag iedereen die dat wil via onderstaande link een like uitdelen aan mijn verhaal, en wie weet val ik mede dankzij jullie in de prijzen! Stemmen kan tot en met 14 januari 2017.

Er is iets heel ergs gebeurd

Tijdens een schrijfdag in Diemen, vorige maand, vroeg een medebezoekster mij: ‘En, ben jij een schrijfster?’ Dat had nog nooit iemand aan mij gevraagd.

‘Euh.. Ja. Ik geloof het wel. En jij?’

‘Ja, want ik schrijf een boek.’

‘In dat geval ben ik ook een schrijfster.’

Vandaag heb ik besloten mee te doen aan de debutantenschrijfwedstrijd van Editio. Op de website kun je ook een test invullen, die antwoord geeft op de vraag ‘Wat voor schrijver ben jij?’ Onderstaand het hoopvolle resultaat na invulling van een vraag of acht.

In jou schuilt de nieuwe Auke Kok.
Je gaat zorgvuldig te werk, doet altijd uitvoerig bronnenonderzoek. Checken en dubbelchecken. De feiten zijn heilig. Maar als je eenmaal alles verzameld hebt wat je nodig hebt, geordend en op een rijtje gezet, geef je je zinnen de sporen en krijgt het verhaal een ongekende vaart. Het kan de geschiedenis van een familie zijn, een opmerkelijk sportevenement, het leven van een geboren crimineel, onder jouw handen komen deze biografische verhalen tot leven. Zo’n schrijver kun jij worden.

Auke Kok, cool. De man die af en toe bij DWDD zit (al vind ik dat tegenwoordig een bedenkelijke eer). Hij vertelt altijd gepassioneerd, komt me authentiek over. Alleen heb ik nog nooit een boek van hem gelezen, dus Sinterklaas weet nu wat er op mijn verlanglijstje staat.

En dan die debutantenschrijfwedstrijd. Die is bedoeld voor schrijvers die nog geen boek hebben uitgegeven. Mooi, daar hoor ik bij. Er wordt een juryprijs vergeven en een publieksprijs. De kans op de publieksprijs mag je zelf vergroten door je verhaal te promoten. Dus, bij wijze van stok achter de deur, kondig ik hier alvast aan: binnen nu en een week is mijn verhaal klaar en gepubliceerd op de website van Editio. Voor de meesten van mijn regelmatige lezers is het geen nieuw verhaal, maar toch heb ik het wel opnieuw opgeschreven.

En omdat er genoeg plaats is voor meer stokken achter de deur, heb ik ook contact gezocht met een schrijfcoach die me kan helpen met mijn boek. Want ik zei het al eerder: dat boek moet en zal er komen. Maar eerst die schrijfwedstrijd. Misschien vind ik het spannendste onderdeel nog wel: mijn verhaal promoten. Ongemakkelijk, om zo nadrukkelijk aandacht te vragen voor wat ik te vertellen heb. Om mijn eigen podium te creëren en lezers aan te sporen een like uit te delen op de website van Editio.

Maar als je iets wilt, komt het niet vanzelf. Doorzetten, af en toe buiten je comfort zone treden (en dan vlug weer terug) en vertrouwen op je sterke wil. Dat is wat ik doe en blijf doen. Het duurt lang, maar ook dat hoort er blijkbaar bij. Ik bedoel, Inge Schilperoord (zij schreef ‘Muidhond’, lees dat boek) heeft vier jaar over haar debuut gedaan en zij maakte het schrijven gewoon onderdeel van haar werkweek. Kun je nagaan. Maar woord voor woord kom ik dichterbij. Ik hou vol, hopelijk mijn lezers ook.

‘Laat hem maar,’ zei zuster Monica, ‘hij moet het gewoon even verwerken.’ Zo praten mensen over verdriet. Verdriet verwerk je, het is net als met voedsel verteren. Je mag het niet houden. Je moet het koste wat kost zien te verliezen.’

Deze passage las ik afgelopen zomer in het boek getiteld ‘Het waanzinnige van sneeuw’ van Alex Boogers. Ik zat op het terras voor ons huisje op La Palma. Het was al donker maar heerlijk van temperatuur. Rechts van me zat mijn man op een stoel, ook verdiept in iets met letters. Voor me op de terrastafel een biertje dat verwoede pogingen deed me van het boek af te leiden. Het is dat het muisstil was om ons heen, anders was ik opgesprongen met een luidkeels: ‘Juist!’ In plaats daarvan nam ik een ferme slok Spaans bier.

Je verdriet verwerken. Alsof het gaat over een productieproces. Een transformatie. Het plastic afval wordt verwerkt tot herbruikbare materialen. Het verdriet wordt verwerkt tot.. ja tot wat? Eigenlijk wordt bedoeld: uitgevaagd, schoon geschrobd met dikke bleek tot het niet meer voelbaar of zichtbaar is. Verteren, zoals de hoofdpersoon in het boek van Alex Boogers zegt. En dan uitpoepen, doorspoelen, klaar.

Ik geloof daar niet in. En het hoeft ook niet, verdriet wegvagen alsof het er nooit was. Waarom? En voor wie? Sommige soorten verdriet vertrekken nooit, al wil je dat nog zo hard. De hoofdpersoon in het boek verliest zijn zus aan zelfdoding. En die pijn blijft voor de rest van je leven bij je.

Toen mijn broer overleed, dacht ik dat ik nooit meer normaal zou worden. Dat er buiten het intense leed nooit meer ruimte zou kunnen zijn voor iets anders. Voor mooie dingen. Dat bleek gelukkig anders. De ontwrichting hield op te bestaan, ik veerde terug en kon weer lachen. Alles was voorgoed veranderd, dat wel.

Ergens koester ik de pijn om het verlies van Koen. Omdat het me herinnert aan dat ik van hem hou, nog steeds. Het is raar dat het kan, blijven houden van iemand die er niet meer is. Waar hou je dan van? Van de herinnering aan die persoon? Ik weet het niet. Ik weet alleen dat ik die liefde nog steeds voel. Wanneer Koens schrijnende afwezigheid me weer eens bespringt in een onbewaakt ogenblik, probeer ik me daarom niet te verzetten maar het te omarmen. Niet handig als je net onderweg bent naar je werk of als je op het schoolplein staat om je kind op te halen. Het gemis wacht niet met zich aandienen tot je alleen thuis bent.

Nu, na ruim acht jaar, kan ik mijn tranen bedwingen met een paar keer diep ademhalen. En als mijn dochter dan enthousiast op me afrent op het schoolplein, ben ik direct afgeleid. Al prikt het verlies soms nog even door met de gedachte: wat ontzettend jammer dat mijn dochter en haar ome Koen elkaar nooit zullen leren kennen.